Starożytne świątynie wciąż budzą zachwyt

Myśląc o dziedzictwie kulturowym starożytności m.in. mam na myśli architekturę. Wśród starożytnych budowli do naszych czasów przetrwało wiele świątyń, które wciąż budzą podziw dla umiejętności i smaku dawnych budowniczych. Warto skupić się na ich poznaniu, dzięki temu jeszcze w lepszym stopniu będziemy znali historię starożytnego świata.

                                                        

  
EGIPT

  Do najsłynniejszych świątyń starożytnego Egiptu zaliczamy m.in.: 

ABU SIMBEL         

Świątynię tą wydrążono w skale w XIII w. p.n.e. Miała być miejscem poświęconym Faraonowi Ramzesowi II. Przy niej znajdują się także mniejsze świątynie poświęcone Nefretari i bóstwu Hathor. Ten Dom Uwielbienia znajduje się w strategicznym miejscu, przy jednym z zakrętów Nilu. Przed wejściem do świątyni stoją cztery gigantyczne posągi przedstawiające Ramzesa II, ubranego w charakterystyczne egipskie nakrycie głowy i podwójną koronę. Posągi mierzą 20 m wysokości, kiedy fasada świątyni jest wysoka na 30 m. W skale wyrzeźbione zostały także postaci niektórych żon i dzieci faraona, jednak są one zdecydowanie mniejsze od postaci króla. Główne wejście prowadzi do ogromnej sali, w której znajduje się posąg Ozyrysa. Ciekawostką jest ustawienie świątyni: co roku 22 lutego i 22 października poranne promienie słońca odbijają się od ścian świątyni w niewiarygodny sposób oświetlając cztery posągi Ramzesa II.

ŚWIĄTYNIA LUKSORU        

Miejsce to jest do dzisiaj miejscem modlitw Egipcjan. Luksorską świątynię budowali w III i w II w. p. n. e. Tutenhamon, Horemheb i Ramzes II. Później została ona poświęcona Aleksandrowi Wielkiemu. W latach po śmierci Chrystusa została przekształcona w kościół Chrześcijański i świątynię koptyjską. Po latach świątynia została zabudowana i przytłoczona przez powstające miasto. Szejk Yusuf Abu al-Hajjaj zbudował na niej meczet. Dzięki temu meczetowi, który zachował się przez długie lata, odnaleziono świątynię. Przez tysiące lat świątynia była zasypywana przez piaski, a na nich wyrosło miasto Luksor. Dzisiaj, archeolodzy wysiedlili dotychczasowych mieszkańców, wyburzyli ich domy, pozostawiając jedynie meczet al-Hadżadża.

HATSZEPSUT    
        

Świątynia  w Deir el-Bahari  inaczej zwana "Świątynią Milionów Lat".Została zbudowana pomiędzy siódmym a dwudziestym drugim rokiem panowania Hatszepsut i Totmesa III. W świątyni, nawiązującej pewnymi elementami architektonicznymi do leżącej obok świątyni Metuhotepa, sprawowano kult Hatszepsut, jej ojca Totmesa I oraz bogów Re-Harachte i Amona. Świątynia składała się z trzech dziedzińców leżących na różnych poziomach. Na każdy prowadziły rampy.  Rekonstrukcja świątyni wykonywana jest przez polską misję archeologiczną od 1961 roku. W pierwszym okresie kierował nimi profesor Kazimierz Michałowski, obecnie dr Zbigniew Szafrański.

GRECJA

Również architektura starożytnej Grecji to przede wszystkim liczne świątynie budowane na cześć różnych bóstw. Wbrew pozorom zachowało się bardzo niewiele przykładów greckiej architektury, a zdecydowana ich większość to kompletne ruiny.

PARTENON- świątynia  na ateńskim Akropolu  

        

Dorycka świątynia Ateny Partenos (Dziewicy), jest jednym z najsłynniejszych na świecie zabytków architektury. Budowa rozpoczęła się w 447 r. p.n.e., a zakończyła się w 432 r. p.n.e. Badacze przypuszczają, że świątynię zaprojektował Iktinos i Kallikrates. Za elementy rzeźbiarskie odpowiadał Fidiasz. Świątynię zaplanowano zgodnie z porządkiem doryckim, aczkolwiek można tu znaleźć 4 kolumny jońskie i tzw. fryz panatenajski. Świątynia w całości zbudowana jest z białego marmuru pentelickiego. We wnętrzu znajdował się prawie 12 metrowej wysokości posąg Ateny, wykonany przez Fidiasza. Przy budowie świątyni zastosowano sztuczne krzywizny: wybrzuszenie środka podstawy kolumn ku górze, pochylenie kolumn zewnętrznych i wybrzuszenie części trzonu kolumn. Miało to na celu likwidację optycznych zniekształceń, wynikających z praw perspektywy. W ciągu stuleci budowla pełniła rolę kościoła, meczetu, składu amunicji i wielokrotnie znacznie ucierpiała. Do dziś jednak Partenon pozostaje symbolem Aten i starożytnej Grecji.

ERECHTEJON            

Druga po Akropolu najsłynniejsza świątynia zbudowana na ateńskim Akropolu, poświęcona Posejdonowi i Atenie. Świątynię wzniesiono na cześć Erechteusza, jednego z pierwszych królów ateńskich. Erechtejon należy do ciekawszych rozwiązań architektonicznych. Ukształtowanie terenu wymusiło dwupoziomowy układ świątyni. Została ona wybudowana w stylu jońskim. Cała świątynia złożona jest z trzech połączonych ze sobą brył, zbudowanych na planie prostokąta. Do każdej z nich prowadziło osobne wejście. Główny, środkowy budynek to świątynia z fasadą zwrócona w kierunku wschodnim. Przed fasadą umieszczono sześć jońskich kolumn. Od strony północnej znajdował się duży portyk otoczony z trzech stron jońską kolumnadą. Zadaszenie mniejszego, południowego portyku (Ganek Kor) oparto na sześciu kariatydach. W świątyni oddawano cześć Atenie Polias (Opiekunki Miasta) oraz Posejdonowi, który jako bóg morza był drugim opiekunem Aten.

ŚWIĄTYNIA ATENY NIKE

Trzecią świątynią na Akropolu wzniesiona tuż przy monumentalnych Propylejach w stylu jońskim, w V w p.n.e. ,choć jej zalążki sięgają okresu archaicznego. Projektantem był prawdopodobnie Kallikrates. Jest to niewielka świątynia zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 8,25 x 5,44 metrów. Oddawano tam kult Atenie Zwycięskiej. Najlepiej zachowana świątynia jońska, dwukrotnie rekonstruowana.

RZYM

 Liczba i architektura rzymskich świątyń także odzwierciedla otwartość Rzymu wobec wszelkich religii świata.

PANTEON         

Majestatyczna świątynia i zarazem jeden z najlepiej zachowanych zabytków z czasów starożytnego Rzymu. Ta potężna konstrukcja wzięła swą nazwę od greckich słów pan – wszystko i theoi – bogowie i została wzniesiona właśnie ku czci najważniejszych rzymskich bóstw. Okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 80 r. n.e. Budową kierował Apollodoros, stracony później przez cesarza. Panteon jest rotundą o średnicy 44 m i takiej samej wysokości. Przed wejściem do świątyni znajduje się dobudowany trzyrzędowy portyk 16 kolumn w porządku korynckim, z czego 8 ustawionych jest w pierwszym rzędzie.Od VII wieku Panteon jest użytkowany jako kościół katolicki pw. Santa Maria ad Martyres – Najświętszej Marii Panny od Męczenników Na początku VII wieku została zaadoptowana na kościół chrześcijański Santa Maria ad Martyres – Marii od Męczenników.

 ŚWIĄTYNIA WESTY

Jedna z lepiej zachowanych świątyń miasta Rzymu. Została w całości zbudowana z marmuru i znajduje się na terenie dawnego Forum Boarium . Powstała najprawdopodobniej około roku 142 p.n.e. z inicjatywy Scypiona Aemilianusa i Lucjusza Mummiusza, a stanowiła część większego przedsięwzięcia urbanistycznego.  Jest to konstrukcja na planie okręgu (tolos), ustawiona na podium z bloków wykonanych z tufu.  Obecnie nie ulega wątpliwości, iż była ona poświęcona Herkulesowi Oliviariusowi (opiekunowi producentów oraz handlarzy oliwek i oliwy).

Ciekawe strony:

http://www.2009egipt.za.pl/karnak.htm

http://www.2009egipt.za.pl/file.htm

http://cudaswiata.archeowiesci.pl/2008/05/swiatynia-hery-w-paestum/